Alweer ruim twaalf jaar geleden keerde ik terug naar Nederland na zeven fantastische jaren in Hong Kong. Sindsdien snelt de tijd vooruit, maar de herinneringen blijven levendig en vers als ‘net van de pers’.

Dubbele beste wensen

Terwijl wij in Nederland alweer een maand verder zijn in het nieuwe jaar, maken de Chinezen zich op voor ‘Chinese New Year’, dat dit jaar volgens de Chinese maankalender op 3 februari begint. Ik herinner me nog goed het eerste Europese Oud & Nieuwfeest in Hong Kong van 31 december op 1 januari. Net tien dagen in Hong Kong … helemaal klaar voor een knallende jaarwisseling aan de andere kant van de wereld, maar… wat een domper… Er was geen vuurwerk, geen geknal, geen uitwisseling van beste wensen op straat… Wel was er champagne en waren er zelfgebakken oliebollen op het feest dat onder Nederlandse en Engelse expats gevierd werd, maar het echte Oud & Nieuw gevoel ontbrak!

Hoewel ik geen groot fan ben van de herrie tijdens de jaarwisseling, miste ik de Oud & Nieuw sfeer zoals we die in Nederland kennen en keek daarom uit naar mijn eerste Chinese Nieuwjaar. Dan zouden we het toch een beetje inhalen… dacht ik. Rondom Chinees Nieuwjaar  werden de gebruiken van deze belangrijkste feestdagen onder de Chinezen mij langzaam duidelijk. Het nieuwe jaar wordt niet zoals bij ons slechts aangewend voor het roepen van goede voornemens die al rond de elfde dag van het nieuwe jaar in de prullenbak liggen, maar echt gezien als nieuwe frisse start.

Mooie traditie: een nieuwe start, het aflossen van oude schulden

Het Chinees Nieuwjaarfeest duurt een week. Voor aan het nieuwe jaar begonnen kan worden, wordt het oude zorgvuldig afgesloten. De Chinezen kopen nieuwe kleding,  gaan naar de kapper, maken hun huis schoon en lossen hun schulden af.  Rode envelopjes met ’Lai See’  (lucky money) worden uitgedeeld door ouders en volwassenen  aan kinderen en personeel. Het geldbedrag is altijd een even getal, dat brengt geluk.

Rituelen met wierookstokjes bij het familiealtaar, manden met mandarijnen als symbool voor respect voor de (voor)ouderen en thee maken deel uit van de ceremonie. Draken- of leeuwendansen worden uitgevoerd en dan is er niet te vergeten, het vuurwerk, dat welvaart symboliseert en de kwade geesten van het oude jaar verjaagt.

Rotjes afknallen en zelf wat pijltjes van je balkon op de 18e verdieping de lucht inschieten samen met je buren op de overige verdiepingen,  was in Hong Kong vanzelfsprekend niet toegestaan. Het Chinees Nieuwjaar werd ingeluid op de tweede avond van de feestdagen. Een groot deel van de inwoners liep uit naar dit indrukwekkende spektakel, dat vanaf een ponton in de haven van Hong Kong tussen het zuidelijke puntje van het vasteland en het eiland werd afgevuurd. Het is werkelijk het mooiste vuurwerk dat ik ooit in mijn leven gezien heb. Zoveel praktischer ook, zonder al die rotzooi de volgende ochtend in de straten.

Feest in familiekring

Na het indrukwekkende vuurwerk keerden de Hong Kong Chinezen direct huiswaarts en waren de volle promenades in ‘no time’ verlaten.  Het spektakel werd gevolgd door stilte……. ! De desillusie ging nog even door. Vijf dagen lang bleven de rolluiken van alle winkels naar beneden, waren er nauwelijks tot geen restaurants geopend en was het saai in de normaal zo bruisende stad. Dit was ook weer niet wat je van een Oud & Nieuw feest verwachtte. Chinees Nieuwjaar bleek het grote familiefeest van de Chinezen te zijn, dat vooral achter gesloten deuren in huiselijke kring gevierd wordt en vooral – net als de meeste Chinese feesten – bestaat uit eten, eten en nog eens eten.

Knuffel voor de buren

Sinds ik weer in Nederland woon, weet ik tijdens onze jaarwisseling het oorverdovende geknal van de duizendklappers op de hoek van de straat weer te waarderen, smaken de oliebollen me extra goed, sta ik weer uitgebreid met champagne op straat en knuffel ik elke buur die ik maar tegenkom. Maar ook, elk jaar rond deze tijd, denk ik terug aan dit tweede begin van het nieuwe jaar waarin de Chinezen schoon schip maken voor een nieuwe frisse start. Nog steeds wens ik goede vrienden uit de tijd in Hong Kong rond deze tijd het allerbeste voor het nieuwe jaar…

Bij deze aan een ieder die dit leest: Kung Hei Fat Choy! Dat het jaar van het konijn (2011) iedereen maar veel moois mag brengen…